โรคภูมิแพ้อากาศ

สิงหาคม 25, 2023กันยายน 3, 2023

ผื่นแพ้อากาศ หรือผื่นคันแพ้อากาศ เป็นปัญหาผิวหนังหนึ่งที่ผิวหนังตอบสนองจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายต่อสารก่อภูมิแพ้ต่างๆในอากาศอย่างพวกมลภาวะทางอากาศ ควันพิษ ฝุ่น ฝุ่น PM2.5 ซึ่งปกติจะมีอาการตอบสนอง คือ บวมแดงเป็นปื้น หรือตุ่มนูนแดง ขึ้นมาตามร่างกายได้ ในบางรายอาจจะมีอาการคันที่บริเวณผื่นแพ้อากาศ เช่น ใบหน้า, ลำตัว, แขน, ขา และตามข้อพับ เป็นต้น และมักจะมีอาการแพ้อากาศอย่างอื่นร่วมด้วย เช่น อาการคัดจมูก น้ำมูกไหล ไอ จาม น้ำตาไหล เคืองตา ตาแดง ระคายเคืองบริเวณจมูก ปาก หรือลำคอ หรือในบางรายอาจจะมีลมพิษขึ้นด้วย โดยหากไม่ทำการรักษา หรือมีพฤติกรรมการเกาผื่นคันที่มากเกินไป อาจก่อให้เกิดแผลติดเชื้อแบบเฉียบพลัน และเรื้อรังได้ในที่สุด

Table of Contents

โรคภูมิแพ้อากาศ เป็นหนึ่งในอาการของ โรคผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Atopic dermatitis) ที่เป็นโรคผิวหนังเรื้อรังชนิดหนึ่งที่ถูกสิ่งแวดล้อมกระตุ้นพันธุกรรมให้เกิดการแปรผัน เป็นโรคผิวหนังที่สามารถเกิดได้กับคนทุกเพศทุกวัย แต่มักพบมากในวัยเด็ก โดยเฉพาะเด็กที่อายุต่ำกว่า 5 ปี

โรคภูมิแพ้อากาศ คืออะไร?

โรคภูมิแพ้อากาศ (Allergic Rhinitis) หรืออาจเรียกว่า โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ หรือไข้ละอองฟาง (Hay Fever) เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันที่มองว่าสารก่อภูมิแพ้ที่รับเข้าไปนั้นเป็นอันตรายกับร่างกาย ทั้งที่จริงๆ แล้วไม่ได้เป็นอันตราย ทำให้เกิดป็นปฏิกริยาภูมิแพ้ที่ถูกกระตุ้นโดยสารก่อภูมิแพ้บางชนิด เช่น ละอองเกสร ขนสัตว์ หรือเกิดจากสภาพอากาศเป็นพิษ จากสารก่อภูมิแพ้ต่าง ๆ ในบรรยากาศ รวมถึงการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิอย่างฉับพลัน เช่น ความร้อน, ความเย็น และความชื้น เป็นต้น

ระบบภูมิคุ้มกันจึงตอบสนองต่อสารก่อภูมิแพ้เหล่านั้นมากเกินไป โดยหลั่งสารฮีสตามีน (Histamine) และเม็ดเลือดขาว (leukotrienes) ออกมาตามกระแสเลือด จนทำให้เกิดอาการภูมิแพ้ต่างๆ เช่น น้ำมูลไหล เยื่อบุโพรงจมูกอักเสบ เพื่อพยายามป้องกันไม่ให้สารก่อภูมิแพ้เข้าสู่ร่างกายนั่นเอง โรคภูมิแพ้อากาศ มักจะได้รับการถ่ายทอดมาจากคนในครอบครัว นอกจากนี้ผู้ที่เป็นหอบหืด หรือภูมิแพ้ผิวหนัง ก็มีแนวโน้มที่จะพัฒนามาเป็นภูมิแพ้อากาศด้วยเช่นกัน

ซึ่งอาจเป็นเฉพาะตามฤดูกาลซึ่งมีเกสรของพืชบางชนิดมากกว่าปกติ หรืออาจเป็นได้ตลอดทั้งปี เช่นกัน ขึ้นอยู่กับแต่ละคน และโดยผู้ป่วยที่เป็นโรคภูมิแพ้อากาศตลอดทั้งปี (Perennial) มักจะถูกกระตุ้นโดยสารก่อภูมิแพ้ที่อยู่ภายในบ้าน เช่น ไรฝุ่น ขนสัตว์ สิ่งต่างๆ ซึ่งมักพบได้บ่อยตามหมอน เตียง ผ้าม่าน และจุดต่างๆ ที่เป็นสิ่งสะสมของสารก่อโรคภูมิแพ้

สาเหตุโรคภูมิแพ้อากาศ

โดยมีสาเหตุมาจากหลายปัจจัย หรือแม้แต่สาเหตุเล็กๆน้อยๆที่เราคาดไม่ถึงก็อาจจะเป็นหนึ่งในปัจจัยที่ทำให้ผิวเราถูกกระตุ้นจนเกิดผื่นคันแพ้อากาศได้ หาก ณ ขณะนั้นผิวเราอ่อนแอ ซึ่งสามารถจำแนกแบ่งออกมาเป็น 2 ปัจจัยหลัก ๆ ได้แก่

ภูมิแพ้อากาศที่เป็นเฉพาะฤดูกาล (Seasonal Allergic Rhinitis) เป็นผลจากการที่มีสารก่อภูมิแพ้เกิดขึ้นหรือกระจายในอากาศเพิ่มขึ้นในบางฤดูกาล เช่น ภูมิแพ้เกสรดอกไม้
ภูมิแพ้อากาศที่เป็นตลอดทั้งปี (Perennial Allergic Rhinitis) ผู้ป่วยจะได้รับสารก่อภูมิแพ้เข้าสู่ร่างกายได้จากสภาพแวดล้อมทั่วไป เช่น ภูมิแพ้ไรฝุ่น รังแคสัตว์ ขนสัตว์ เชื้อรา หรือแมลงสาบ เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม ผู้ที่มีคนในครอบครัวเคยเป็นภูมิแพ้ เป็นหอบหืด หรือผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง จะเสี่ยงเป็นโรคนี้สูงขึ้นด้วย รวมทั้งผู้ที่อยู่ในวัยเด็กอาจเสี่ยงต่อภูมิแพ้อากาศสูงกว่าวัยผู้ใหญ่ และเด็กผู้ชายเสี่ยงต่อโรคนี้สูงกว่าเด็กผู้หญิง โดยอายุเฉลี่ยที่เริ่มเป็นโรคนี้ คือ 8-11 ปี

ปัจจัยอื่น ๆ ที่อาจกระตุ้นหรือทำให้อาการของโรคดังกล่าวแย่ลง ได้แก่

กรรมพันธุ์ โรคภูมิแพ้มักเป็นในครอบครัวที่มีคนเป็นอยู่ก่อน
ควันบุหรี่ สารเคมี ควัน หรือมลพิษในอากาศ เป็นปัจจัยที่เสริมให้อาการของโรคภูมิแพ้กําเริบมากขึ้นและรุนแรงขึ้น ทําให้คุณภาพชีวิตของผู้ป่วยแย่ลง
สภาพอากาศ โดยอุณหภูมิที่เปลี่ยนแปลงขึ้นลงอยู่บ่อยๆ หรือกะทันหัน ก็อาจจะทำให้ผิวของเราปรับสภาพตามสภาพอากาศไม่ทันได้ ไม่ว่าจะเป็น ในช่วงฤดูร้อน ที่ต้องพบเจอกับอากาศอบอ้าว, ฤดูหนาว ทำให้อากาศมีความเย็นจัด หรือ ฤดูฝน ต้นเหตุของความอับชื้น
เชื้อโรค แบคทีเรีย และไวรัสต่างๆ ก็เป็นอีกเหตุผลที่ทำให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายเราต่ำล
สบู่ ผงซักฟอก ที่มีฤทธิ์เป็นด่าง ผิวก็เกิดระคายเคียงและยิ่งอ่อนแอลง
สเปรย์แต่งผม หรือน้ำหอมที่มีกลิ่นฉุน

อาการโรคภูมิแพ้อากาศ

อาการของภูมิแพ้อากาศมีหลายอาการ โดยสามารถเกิดขึ้นเพียงอาการเดียว หรือเกิดหลายอาการพร้อมกันได้ ดังนี้

ผิวหนังแห้ง
เริ่มมีตุ่มนูนขึ้นมาบริเวณผิวหนัง
เกิดผื่นแดงเป็นปื้น ๆ
รู้สึกคัน หรือ แสบ
แผลจากผื่นเริ่มขยายเป็นวงกว้าง
อักเสบ และบวมขึ้น
สัมผัสสารก่อภูมิแพ้แล้วมีอาการคันจมูก จามติดๆ กัน มีน้ำมูกใส และคัดจมูก
คันที่ตา คอ หู หรือเพดานปาก
ปวดศีรษะ เสียงเปลี่ยน และจมูกไม่ได้กลิ่น
น้ำมูกไหลลงคอ ไอ เจ็บคอเรื้อรัง
หูอื้อ หรือมีเสียงดังในหู
อ่อนเพลียจากการอดนอน
เปลือกตาบวม

การรักษาโรคภูมิแพ้อากาศ

อาการแพ้อากาศผื่นขึ้น มักจะมีอาการกำเริบเป็น ๆ หาย ๆ ตามช่วงที่ถูกสภาพแวดล้อมกระตุ้น ดังนั้น นอกจากต้องคอยหลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นต่าง ๆ ที่จะทำให้เกิดอาการแพ้อากาศผื่นขึ้นแล้ว ยังมีวิธีอื่น ๆ หลายวิธีที่ช่วยบรรเทาอาการผื่นแพ้อากาศให้เบาบางลง ดังต่อไปนี้

ไม่เกาบริเวณที่เกิดผื่นคัน เพราะอาจทำให้ผื่นอักเสบมากขึ้น และเพิ่มความเสี่ยงของการติดเชื้อ
ไม่อาบน้ำเป็นเวลานาน ระยะเวลาในการอาบน้ำที่เหมาะสมควรไม่เกิน 5-10 นาที เพราะอาจทำให้ผิวแห้ง และเกิดผื่นคันได้
บำรุงผิวด้วยครีมกันแดด แนะนำว่าควรเลือกใช้เนื้อครีม ที่มีส่วนผสมของสารป้องกันผิวจากฝุ่น และมลภาวะต่าง ๆ เพื่อไม่ให้เกิดผื่นแพ้อากาศได้ง่าย
ทาครีมที่มีส่วนผสมของคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids)
ช่วยลดอาการอักเสบของผิวหนัง และลดอาการบวมให้ดีขึ้น ทั้งนี้การใช้ยาควรอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
หยอดตา หรือพ่นยาแก้แพ้ สำหรับผู้ป่วยที่เป็นผื่นแพ้อากาศ ที่เกิดจากภูมิแพ้ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญอาจเลือกจ่ายยาให้ในรูปแบบของยาพ่นจมูก หรือยาหยอดตา เพื่อยับยั้งอาการคัน
พักผ่อนให้เพียงพอ และทานอาหารที่มีประโยชน์ จะช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง และมีสุขภาพดี
ใช้น้ำเกลือล้างจมูก ช่วยชะล้างเอาสารก่อภูมิแพ้ออกจากจมูก
การใช้ยา แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ยาเพื่อช่วยควบคุมอาการ เช่น คอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroid) ที่มักใช้ในระยะยาว ยาต้านฮีสตามีน (Antihistamines) เป็นต้น
ปรึกษาแพทย์เฉพาะทาง เพราะแพทย์จะสามารถให้คำแนะนำวิธีรักษาที่เหมาะสมและถูกวิธีให้กับผู้ที่รักษาผื่นคันแพ้อากาศแต่ละรายมากที่สุด มากกว่าการที่เราเลือกใช้ยาด้วยตนเอง ที่อาจจะใช้ยาไม่ถูกวิธี หรือเกินขนาดจนอาจจะเกิดผลข้างเคียงร้ายแรงขึ้นได้

การตรวจโรคภูมิแพ้อากาศ ที่ภูเก็ตตรวจได้ที่ไหน?

ภูเก็ต เมดิคอล คลินิก ให้บริการที่ใกล้ชิด ด้วยทีมแพทย์เฉพาะทาง พร้อมทั้งทีมงานที่มีความชำนาญ พร้อมให้คำปรึกษาและ การรักษา โดยคุณสามารถเข้ารับบริการได้ทั้ง walk-in หรือนัดหมายล่วงหน้า เพื่อความสะดวกรวดเร็วในการเข้ารับบริการ
จองคิวออนไลน์ https://phuketmedicalclinic.youcanbook.me
เวลาทำการ 🕙 10:00-18:00 น. ทุกวัน
เบอร์ติดต่อ ☎️ 096-696-2449
Line id : @pmcphuket (มี @ ด้วยนะครับ) หรือ https://lin.ee/R1TKRDo
แผนที่ 📌https://goo.gl/maps/xu45eTQUTjgpukJa7
Website 🌐https://phuketmedicalclinic.com
ปรึกษาแพทย์หรือสอบถามเพิ่มเติมได้เลยนะครับ
Inbox : m.me/100483916443107
สุขภาพคุณให้เราดูแล#คลินิกภูเก็ต
Phuket #Clinic #ภูเก็ตเมดิคอลคลินิก